Przeglądam moje prace, które napisałem kilka lat temu. Oto praca zaliczeniowa z 2012 roku. Pisanie tej pracy bardzo mocno zmieniło mój dotychczasowy pogląd na twórczość jak i samą postać Tupaca. W ogóle zmieniło moje podejście do spraw wielu. Zapraszam do lektury!
Uniwersytet Szczeciński
Wydział Humanistyczny
PRZYWIĄZANIE
Wydział Humanistyczny
PRZYWIĄZANIE
ARTYSTY MUZYKI RAP
DO SAMOTNIE WYCHOWUJĄCEJ MATKI
PRZYPADEK TUPACA AMARU SHAKUR
1.WSTĘP
Obserwując zachowania przywiązaniowe w świetle dotyczących ich teorii
można podjąć próbę opisania typu więzi łączącej dziecko ze swoją matką,
czyli osobą, a obiektem przywiązania oraz wpływ jaki typ ten wywiera
na osobowość i interakcje społeczne w życiu dorosłym. Celem dokonanej
analizy jest zgłębienie wiedzy na temat wpływu rodzaju więzi z matką na
osobowość i działalność artystyczną. Co więcej, wybór tematu
„Przywiązanie artysty muzyki rap do samotnie wychowującej go matki”
powodowany był osobistymi zainteresowaniami autorów pracy. Korelacja
danego typu przywiązania z tematyką twórczości jest istotna i bliska z
ich punktu widzenia. Tupac Amaru Shakur jest nie tylko „legendą”
muzyki rap, ale przede wszystkim jednym z tych artystów, którzy dużą
wagę w swoich tekstach przywiązują do przeszłości i swojego kontaktu z
matką. Warto zaznaczyć także, iż warunki w jakich wychowywał się Tupac
oraz jego relacje z matką mogą posłużyć jako przybliżenie obrazu
czarnoskórego społeczeństwa mieszkającego w wielkomiejskich gettach.
Matki samotnie wychowujące swoje dzieci to istotny problem
charakteryzujący te grupy społeczne, który szczególnie wpływa na
relację matki z synem. Jednym z powodów jest także sama postawa życiowa
Tupac’a, który mimo trudności, towarzyszących mu niemal od narodzin
przezwyciężył je na rzecz twórczości artystycznej, która przyniosła mu
sławę i miano legendy. Rozwiązane, ale niezapomniane problemy -
przeszłość artysty stała się głównym punktem jego twórczości. Ponadto
intensywny i dynamiczny tryb życia oraz specyficzna osobowość,
rozwijająca się kariera i rywalizacja na rynku muzycznym, jak i po za
nim ostatecznie doprowadziły do tragicznej śmierci artysty. Motyw
zabójstwa jak i tożsamość sprawców jest nieznana do dziś co przyczyniło
się do tworzenia różnych teorii jego śmierci, co doprowadziło w
błyskawicznym tempie do zapisania się jego postaci na stałe, jako
nieśmiertelnego artysty i ikony w muzyce rap.
Wnioski wyciągnięte podczas analizy życia Tupac’a, jego twórczości,
wypowiedzi przyjaciół dotyczących jego osobowości oraz, co istotne
relacji z matką, Afeni Shakur, chcemy zbadać jak przede wszystkim ten
ostatni aspekt wpłynął na jego osobę i twórczość. Analizując materiały
poświęcone jego życiu nie spotkaliśmy się z pracami uwzględniającymi
motyw przywiązania do matki i jego wpływu na późniejsze życie artysty,
co także stało się impulsem do głębszego zbadania tego tematu.
2.TUPAC AMARU SZAKUR
I
AFENI SHAKUR
By poznać życie Tupac’a, jego dzieciństwo i karierę należy zacząć od
poznania życia najważniejszej osoby w jego życiu, a zarazem obiektu
przywiązania jakim była jego matka, Afeni Shakur.
AFENI SHAKUR
Alice Faye Williams – bo takie imię w dniu urodzenia otrzymała Afeni,
przyszła na świat w roku 1947, w Lumberton, w Północnej Karolinie.
Rodzice Afeni oraz jej siostra mieszkali w Norfolk, w stanie Virginia.
Powodem, dlaczego Afeni urodziła się akurat w Lumberton był wyjazd jej
matki w trakcie ciąży w celu odwiedzenia własnej, ciężko chorej matki.
Rodzina od strony ojca reprezentowana była głównie przez pielęgniarki i
lotników wojskowych. W wywiadzie przedstawionym w książce „Krzyczcie
jeśli mnie słyszycie” Michael’a Eric’a Dyson’a, Afeni mówi o
powiązaniach rodzinnych od strony matki: „Po stronie mojej matki byli
najpierw niewolnicy, potem robotnicy rolni, służący, a w końcu robotnicy
w fabrykach.” Czasy, w jakich dorastała oraz miejsce jakim była
Północna Karolina dały jej odczuć na sobie nienawiść rasową m.in. w
postaci wyzwisk ze strony białoskórych mieszkańców. W wieku 11 lat Afeni
przeniosła się do Nowego Jorku, gdzie później uczęszczała do szkoły
średniej o profilu aktorskim. Opisując siebie i nowe życie w dużym
mieście twierdzi, że „byłam dzieckiem ulicy”; „tam czułam się
najpewniej”. Dlatego gdy nie przebywała w szkole najczęściej po prostu
włóczyła się po ulicach pijąc alkohol. Spędzanie dużej ilości czasu w
niebezpiecznym środowisku ulic Nowego Jorku doprowadziło
Afeni do zaangażowania się w działalność żeńskiego gangu Disciple Debs,
któremu przewodniczyła. Jej zainteresowania coraz bardziej skupiały
się na rewolucyjnej czarnoskórej społeczności, która walczyła o
równouprawnienie „czarnych”. Poprzez związek z Lumumbą, przewodniczącym
oddziału Partii Czarnych Panter na Harlemie zaczęła uczęszczać na
spotkania tejże organizacji na Long Island. Jej zaangażowanie w ruch
polityczny zaczyna się wraz z rokiem 1968 i słynnym strajkiem
nauczycieli w Ocean Hills i Brownsville – podczas, którego Związek
Nauczycieli, głównie białych i pochodzenia żydowskiego sprzeciwił się
społecznej kontroli czarnych i portorykańskich rodziców nad
szkolnictwem. Afeni w tym czasie była nauczycielką na zastępstwa i z
racji tego, że była ciotką jednego z uczniów otrzymała posadę tym samym
angażując się w rasowe konflikty polityczne. Ostatecznie porzuciła
swoje „niewolnicze imię” Alice Faye Williams i nazwala się Afeni
Shakur. Wkrótce po tym stała się jedną z legendarnych, nowojorskich 21
Czarnych Panter. 2 kwietnia 1969 roku policja przeprowadziła
skoordynowany nalot na dwadzieścia jeden domów w Nowym Jorku i o piątej
rano między innymi Afeni Shakur została aresztowana pod zarzutem
przygotowywania zamachu bombowego na nowojorskie sklepy, posterunki
policji i stacje podmiejskiej kolejki.
Gdy została zwolniona z aresztu zaszła w ciąże. Ojcem przyszłego
dziecka Afeni był jeden z dwóch pretendentów. Jednym z nich był Billy
Garland, członek organizacji Czarnych Panter. Drugim natomiast człowiek
o pseudonimie „Legs” – pomocnik Nicky Barnesa, słynnego gangstera z
Harlemu. Kiedy zaszła w ciąże miała nadzieje, że dzieckiem zaopiekuje
się jej młodsza siostra gdy ona sama będzie odsiadywać 352 lata w
więzieniu, oskarżona wraz z innymi o 156 różnych przestępstw.
Oczekująca na przyjście dziecka Afeni, niespodziewanie dostała wezwanie
do ponownego powrotu do więzienia z racji tego, że dwóch spośród
oskarżonych mężczyzn bez zwolnienia opuściło miasto. Urodziła dziecko
miesiąc po tym jak jako własna obrończyni w sądzie doprowadziła do
wydania wyroku jako uniewinniającego jej polityczne stronnictwo. „Nigdy
dotąd nie udało mi się donosić ciąży dłużej niż trzy miesiące” –
wspomina Afeni w wywiadzie przeprowadzonym przez M.E.Dyson’a. Młody
Tupac Shakur urodził się w 1971 roku. 4 lata później Afeni urodziła
kolejne dziecko, córkę Sekyiwę, jako owoc związku z Matulu Shakerem.
Prowadziła trudny tryb życia. Często była bezdomna, bez środków do
życia i bez pracy. Wraz ze swoimi dziećmi błąkała się po znajomych i
krewnych zamieszkujących Harlem i Bronx. W końcu rodzina otrzymała
pomoc socjalną i przeprowadziła się do White Plains. W 1986 roku wykorzystała pieniądze z zasiłku i wraz z
dziećmi przeprowadziła się do Baltimore. Następnie stamtąd wyprowadziła
się do Marin Country w stanie Kalifornia. Represja władz spowodowana
rewolucjonistyczną działalnością, związany z tym nieustanny stres oraz
ciągła walka o przetrwanie doprowadziły Afeni do
popadnięcia w uzależnienie od kokainy. Problem narkotyków był jednym z
głównych problemów ubogich warstw społecznych Stanów Zjednoczonych.
Stany euforii w jakie wprawiało zażywanie kokainy, pozwalały
najuboższym warstwom społeczeństwa zapomnieć o codziennych kłopotach.
Nałóg zataczał coraz szersze kręgi. Ojcowie i matki rozluźniali
rodzinne więzy i porzucali swe rodzicielskie obowiązki, pozwalając
narkotykowi zawładnąć swoim życiem. Podobne oddziaływanie miał nałóg na
życie Afeni oraz na jej relacje z dziećmi. Mimo wieloletniej terapii
Afeni jako matka zdaje sobie sprawę, że wyrządziła swoim dzieciom
wielką krzywdę; „Nie zrobiłam tego, co do mnie należało, tego, co
powinnam; wtedy może byłby tu dziś ze mną. Ale kto to wie.”
TUPAC AMARU SHAKUR (1971 – 1996)
Imię Tupac Amaru oznacza „lśniąca żmija” i zostało nadane na cześć
osiemnastowiecznego wodza Inków, zabitego przez hiszpańskich
konkwistadorów. Shakur jest nazwiskiem popularnym wśród klanu
nowojorskich Czarnych Panter i oznacza w języku arabskim „wdzięczny
Bogu”.
Tupac przyszedł na świat 16 czerwca 1971 w dzielnicy Manhattan w Nowym
Jorku. Od najmłodszych lat odczuwał ubóstwo, brak stabilizacji
finansowej w rodzinie i brak ojca, którego poznał dopiero gdy ten
przyszedł z wizytą do szpitala po nieudanym zamachu na życie Tupac’a. W
wieku trzynastu lat Tupac wraz z rodziną przeprowadzili się z Nowego
Jorku do Plains. W tym samym wieku wystąpił po raz pierwszy w roli
aktora jako Travis, w przedstawieniu Lorraine Hansberry „Raisin in the
Sun”. W 1986 roku, w wieku piętnastu lat trudna sytuacja finansowa ponownie zmusiła rodzinę Shakur do
przeprowadzki. Przenieśli się do Baltimore. Tak oto Tupac wypowiada się
na temat nowego miejsca, w którym przyszło mu mieszkać w książce
„Tupac – Zmartwychwstanie”: „Baltimore charakteryzowało się największym
odsetkiem zachodzących w ciąże nastolatek, najwyższym odsetkiem
czarnoskórych chorych na AIDS, najwyższym odsetkiem morderstw
dokonanych przez nastolatków na nastolatkach, najwyższym odsetkiem
samobójstw nastolatków i najwyższym odsetkiem morderstw czarnych
dokonanych na czarnych. To było Baltimore w stanie Maryland – miasto,
które wybraliśmy na nasz dom.” Tam Tupac podjął edukację w Baltimore
School Of The Arts, którą po 3 latach opuścił z powodu kolejnej
przeprowadzki. Poświęcił swoją karierę artystyczną, by ratować matkę
przed nałogiem, który odczuwa od 13 roku życia, przed brutalnym
konkubentem i ciągłymi przeprowadzkami. Rozpoczął edukację w szkole
średniej w Marin City, z której został wyrzucony za brak zaliczeń
przedmiotów. Gdy mieszkali przez pewien czas w domu znajomych, Afeni
często z powodu swojego uzależnienia znikała na całe dni z domu. Tupac w
tym czasie był najstarszy z gromady dzieci i cała odpowiedzialność
spadała na niego. Widząc to jak jego matka stacza się z powodu
narkotyków, Tupac wyprowadził się i zamieszkał w opuszczonym domu wraz z
przyjaciółmi. Tak wyglądało życie Tupac’a w tamtym czasie (wypowiedź z
książki „Tupac – Zmartwychwstanie”) : „Nie miałem kasy, nie miałem
gdzie mieszkać. Paliłem skręty. Spędzałem czas z handlarzami
narkotyków, alfonsami i przestępcami. W tamtym okresie byli to jedyni
ludzie, którzy się o mnie troszczyli. Potrzebowałem ojca – mężczyzny w
moim życiu. To oni pełnili tę funkcję. W tamtym okresie moja matka
zagubiła się. Była uzależniona od cracku i nie troszczyła się nawet o
siebie. To był dla mnie ciężki okres, ponieważ cały czas uważałem ją za
swojego idola.”
By zacząć zarabiać pieniądze początkowo handlował narkotykami, ale
szybko zaprzestał widząc brak rezultatów spowodowanych jego
osobowością. Jak większość czarnoskórych młodzieńców Tupac w wolnym
czasie zajmował się rapowaniem. Dzięki swojemu talentowi udało się
nawiązać współpracę z zespołem hiphopowym, Digital Underground. Po roku
postanowił rozpocząć karierę solową. Pod koniec roku 1991 wydał
debiutancki album "2Pacalypse Now". Wystąpił również w pierwszym filmie
pt. "Juice", gdzie zagrał rolę mordercy z getta. W grudniu Tupac
złożył pozew w sądzie przeciwko miastu Oakland, za pobicie go przez
policjantów, po zatrzymaniu za "nieostrożne przechodzenie przez
jezdnię". Na początku roku 1993 ukazał się drugi album "Strictly 4 My
N.I.G.G.A.Z.".
Płyta otrzymała status platynowej, a Tupac otrzymał nominację do
nagrody Grammy w kategorii "Najlepszy Debiut". Zagrał również w filmie
"Poetic Justice" – film o miłości u boku Janet Jackson. Od tego czasu
zaczął być kojarzony również z filmem. Pod koniec roku do sądu trafił
pozew pewnej 19-letniej kobiety, która oskarżyła 2Paca i dwie osoby,
które przebywały z nim w hotelu o molestowanie seksualne i gwałt. W
1994 roku na ekrany wszedł kolejny film z jego udziałem – "Above The Rim". W listopadzie miała
finał sprawa o gwałt. Tupac został skazany za jeden z trzech
postawionych mu zarzutów – nadużycie seksualne (dotykanie pośladków).
Dzień przed rozprawą miało miejsce zajście, które odbiło się na jego
karierze i życiu - 30 listopada 1994 roku kilka minut po północy w
studiu nagraniowym Quad Records w Nowym Jorku został pięciokrotnie
postrzelony, a następnie obrabowany z biżuterii
i pieniędzy o łącznej wartości 40 tys. dolarów. Jeden z pocisków musnął
go w głowę, więc tylko kilka milimetrów dzieliło rapera od śmierci. W
kilkanaście godzin po operacji wypisał się ze szpitala w obawie o swoje
życie. Dnia 15 lutego 1995 roku artysta zaczął odsiadywać wyrok w
więzieniu Clinton Correctional Facility w stanie Nowy Jork. W tym czasie
miała miejsce premiera kolejnego albumu "Me Against the World", który
okazał się jeszcze większym sukcesem niż poprzedni. Po siedmiu
miesiącach otrzymała status podwójnej platyny. W maju ożenił się z
Keishą Morris, lecz zaraz po opuszczeniu więzienia rozstał się z nią. 13
lutego 1996 r. ukazała się płyta "All Eyez on Me", która otrzymała
status platynowej płyty w 4 godziny od czasu premiery (obecnie ma status
dziewięciokrotnej platyny). 7 września tego samego roku przybył do
hotelu MGM Grand w Las Vegas, aby zobaczyć walkę bokserską między swoim
przyjacielem Mikiem Tysonem a Bruce'em Seldonem. Kiedy wraz ze swoją
ekipą opuszczał hotel po trwającej zaledwie 39 sekund walce, doszło
jeszcze do pozornie niegroźnego incydentu, w którym główną rolę odegrał
członek wrogiego gangu Southside Crips - Orlando "Baby Lane" Anderson.
Został on pobity przez świtę Tupaca, ponieważ kilka tygodni wcześniej
ukradł jednemu z pracowników Death Row Records złoty łańcuch z logo
wytwórni. Kilka godzin później kawalkada luksusowych samochodów
zatrzymała się naprzeciwko hotelu Maxim z powodu czerwonego światła.
Prowadził ją, za kierownicą czarnego BMW 750, Marion "Suge" Knight, obok
niego siedział Tupac. Z prawej strony BMW pojawił się biały Cadillac. Z
samochodu oddano 12 strzałów. Pięć z nich raniło 2Pac'a. Dwa z
pocisków godziły go w klatkę piersiową, jeden w miednicę, jeden
odstrzelił mu część palca wskazującego u prawej ręki, a ostatni ugodził
go w ramię. Został on natychmiast przewieziony to szpitala, gdzie
został reanimowany i wycięto mu uszkodzone wskutek strzelaniny prawe płuco. Zmarł w wieku 25 lat w University Medical
Center 13 września, około 16:03 czasu lokalnego , na skutek
niewydolności oddechowej będącej następstwem amputacji płuca oraz ran
postrzałowych. Po śmierci został skremowany, a jego prochy rozrzucono w
różnych częściach Los Angeles, w wodach Oceanu Spokojnego oraz w
Afryce.
3.KONCEPCJA PRZYWIĄZANIA
Znaczące historyczne badania dotyczące przywiązania
Zachowania przywiązaniowe towarzyszyły i towarzyszą ludzkości od
zawsze. Mimo ich stałej obecności rozwój badań w tym zakresie datujemy
dopiero na lata 40-te wieku XX. Nie zostały one wynalezione, lecz
odkryte, a zanim doszło do uformowania koncepcji przywiązania istotny
wkład w jej rozwój wniosło wielu badaczy. Pierwszym znaczącym punktem
było sformułowanie pojęcia deprywacji emocjonalnej, do którego
przyczynili się kolejno: Fryderyk II Hohenstauf, który w XIII w polecił
przeprowadzić eksperyment zwany deprywacyjnym, polegający na izolacji
dzieci od języka, oraz obserwatorzy podopiecznych sierocińców w XVIII i
na początku XX wieku, którzy zauważyli dużą umieralność oraz
specyficzne zachowanie dzieci pozbawionych matczynej opieki. Wnioskiem
było stwierdzenie, iż brak normalnej interakcji pomiędzy matką i
dzieckiem prowadzi do poważnych zaburzeń, do deprywacji emocjonalnej
objawiającej się przez zaburzenia fizjologiczne; miedzy innymi
biegunką, brakiem apetytu.
Kolejne istotne badania przeprowadzili min. M. Ribble badająca dzieci,
które zostały osierocone podczas II wojny światowej, czego skutkiem
była deprywacja fizjologiczna i psychologiczna, oraz badacze R. Spitz i
K. Wolf którzy obserwowali 91 niemowląt z przytułku, które pozbawione
kontaktów z matkami wykazywały niską odporność, upośledzenie
intelektualne i emocjonalne oraz objawy choroby sierocej.
Teoria przywiązania w ujęciu J. Bowlby`ego
U podłoża teorii sformułowanej przez Bowlby`ego leżą trzy główne źródła:
* Obserwacja dzieci w sierocińcach - badania Spitza i wyróżnione fazy
zachowań dzieci rozłączonych z matką (faza I – protest poprzez krzyk i
płacz, faza II – rozpacz obejmująca apatię i bierność, faza III –
wycofanie emocjonalne polegająca na rezygnacji z protestów)
* Badania ontologów – obserwacje małpich niemowląt prowadzone przez H.
Harlowa, oraz małych kaczek podążających za matką przez K. Lorenza
* Psychoanaliza głosząca, że wczesnodziecięce doświadczenia wpływają na dorosłe życie
Pojęciami, na których podstawie została zbudowana teoria przywiązania
są przywiązanie (więź), czyli stan, w którym jednostka odczuwa silną
potrzebę poszukiwania bliskości tworząc z inną osobą, nazywaną obiektem
przywiązania, interpersonalną więź1 oraz system przywiązania. Tendencja
ta przejawia się szczególnie podczas sytuacji stresu, trudności czy
zagrożenia, gdyż ma na celu otrzymanie opieki w tym podkreślanej przez
Bowlby`ego ochrony przed drapieżnikami i uspokojenie ale także
podstawowe uczenie się świata poprzez model obiektu przywiązania.
Niezależnie od sytuacji odwołujemy się do stałych obiektów przywiązania.
Wyróżniony model przywiązania (system przywiązania) składa się z dwóch
elementów: z modelu obiektu przywiązania (przekonania kim jest ta
osoba, gdzie ją znaleźć i w jaki sposób reaguje na prośby o pomoc i
ochronę) oraz z modelu ja (przekonania o samym sobie , na ile jestem
ważny, wart akceptacji i koncentracji dla obiektu przywiązania)
Istotne dla sformułowania koncepcji przywiązania przez Bowlby`ego było
wyróżnienie zachowań pośredniczących takich jak płacz, uśmiech,
podążanie, przywieranie, ssanie i przywoływanie.2 Zachowania te
prezentowane są z różną, zależną od samopoczucia dziecka (głód,
zmęczenie, ból lub choroba) i warunków zewnętrznych intensywnością
W pierwszych latach życia figurą przywiązania jest zazwyczaj matka.
Obiekt przywiązania stanowi tu tzw. bezpieczny port, który umożliwia
opiekę i buduje poczucie bezpieczeństwa wspomagając w chwili zagrożenia.
Po ukończeniu 3 roku życia większość dzieci przekracza pewien próg
rozwojowy zdobywając zdolność do warunkowanego towarzystwem
drugoplanowej figury przywiązania poczucia braku zagrożenia w nieznanym
miejscu.3 W wieku dorosłym drugoplanowym modelem może stać się także
grupa przyjaciół, partia polityczna, wspólnota religijna, etc.
Badania Mary Ainsworth
Weryfikację teorii Bowlby`ego przeprowadziła Mary Ainsworth w swoich
badaniach dotyczących charakteru więzi. Wykorzystując stworzoną przez
siebie metodę badawczą zwaną procedurą Nieznanej Sytuacji
przeprowadziła ona ośmioetapowy eksperyment na dzieciach w wieku od 12
do 18 miesięcy. Zaprosiła matki wraz z dziećmi do sali wypełnionej
zabawkami, aby obserwować zachowania dzieci i stopień eksploracji
podczas obecności, oraz nieobecności matek. Każdy z etapów trwał trzy
minuty, w następującej kolejności:
* Epizod I - Matki wraz z dziećmi wchodzą do widzianego przez nich po raz pierwszy pokoju zabaw
* Epizod II - Dzieci poznają i eksplorują nowe otoczenie, w którym znajdują się wraz matką
* Epizod III - Po upływie 3 minut w sali zabaw pojawia się
eksperymentator, który po rozmowie z matką inicjuje również kontakt z
dzieckiem
* Epizod IV - Matka opuszcza pokój, a dziecko zostaje z eksperymentatorem przez następne 3 minuty
* Epizod V – Matka powraca
* Epizod VI – Dziecko zostaje same na kolejne 3 minuty
* Epizod VII – Do sali zabaw wchodzi obca dziecku osoba i proponuje mu zabawę, lub je pociesza
* Epizod VIII – Matka powraca, a obca osoba opuszcza pokój
Na podstawie analizy wyników badania, która dotyczyła głównie czynników
wskazujących na interakcję między matką a dzieckiem (utrzymywanie
kontaktu, poszukiwanie bliskości, stawianie oporu oraz zachowania
unikające) po jej powrocie, a także podczas jej nieobecności, Ainsworth
sformułowała trzy typy modelu przywiązania. Rozróżniła typ bezpieczny,
unikający oraz ambiwalentny.
Bezpieczny typ przywiązania charakteryzował 55-60% badanych dzieci.
Aktywnie poszukiwały one i utrzymywały kontakt z matką, w szczególności
po opuszczeniu przez nią pokoju zabaw. W trakcie jej nieobecności
odczuwały silne napięcia, wyrażając własną inicjatywę w poszukiwaniu
matki, zaś po jej powrocie szybko dawały się pocieszyć, wracając do
zabawy i eksploracji. Zachowanie matek było czułe, empatyczne,
opiekuńcze i adekwatne w stosunku do potrzeb dziecka. Pozostawały
dostępne i skłonne do pomocy. Dzieci dostawały
przyzwolenie na separację, dzięki czemu ufały sobie i eksplorowały dużo
chętniej, a także szukały kontaktu z nieznaną osobą znajdującą się w
pokoju.
Unikający typ przywiązania zaobserwowano u 23-25% dzieci. Podczas
separacji cechował je brak napięcia na poziomie behawioralnym, choć
emocjonalnie przeżywały rozstanie z matką. Podobnie po jej powrocie
zachowywały się w sposób unikający, mimo, iż dało się zauważyć u nich
silną reakcję fizjologiczną. Dzieci te uważnie przyglądały się zarówno
matce jak i eksperymentatorowi. Choć przeżywały lęk nie podjęły się
jego regulacji – poprzez brak zachowań takich jak np. przytulanie
uniemożliwiają samoregulację emocjonalną. Ignorowały sposobność
nawiązania z matką bliższego kontaktu, zbliżenia się – wolały zając się
swoimi zabawkami. Eksploracja świata tych dzieci była mała a ich matki
charakteryzowały się powściągliwością w wyrażaniu emocji oraz niską
wrażliwością na wyrażane przez dziecko potrzeby. Nie reagowały na
uczucie stresu i napięcia dzieci, zostawiając je same w tych
sytuacjach. Ten odrzucający kontakt tłumaczy się poczuciem dyskomfortu
przez matki.
Ambiwalentny typ przywiązania rozpoznano u 12-18% dzieci. W trakcie
sytuacji rozstania z matką reagowały wyraźnie zauważalnym lękiem. Po
powrocie przez dłuższy czas nie dawały się uspokoić. Ich zachowanie
ambiwalentne polegało na jednoczesnej chęci przytulenia się, ale także
ugryzienia czy kopnięcia. Dzieci nie miały ochoty na zabawę ani na
eksplorację. Zachowanie matek wyróżniało się przede wszystkim
niekonsekwencją. Nie reagowały ona na potrzeby dziecka, ale na swój
niepokój: krzyczały, naruszały granicę i były dla dzieci
nieprzewidywalne.
W późniejszych badaniach prowadzonych na podstawie opisanych powyżej
trzech typów przywiązania wyróżniono jeszcze jeden – zdezorganizowany
typ przywiązania będący mieszaniną trzech pozostałych. Zaliczane do tego
typu dzieci (około 15%) wyróżniało zachowanie wykraczające poza normy
ustalone wcześniej. Nie miały określonej strategii przywiązania, ani
obrony przed lękiem. Dzieci te zachowywały się w sposób
nieskoordynowany, ale przede wszystkim nie umiały poradzić sobie z
lękiem. Po powrocie matki ogarniał je stupor. Zachowanie ich opiekunek
także można określić jako nieadekwatne i niespójne w stosunku do emocji
dziecka. Jest ona dla niego źródłem sprzecznych emocji i odczuć –
zarówno ochrony jak lęku. „Według Lyons-Ruth i Spielman zdezorganizowany
typ przywiązania pozostaje w związku z rodzicielskimi nierozwiązanymi
doświadczeniami
traumatycznymi i doświadczeniami utraty”, co wpływa także na relację z
dzieckiem, dla którego zachowania rodzica stanowią zagadkę i paradoks.
Za Lyones-Ruth wyróżnia się dwa dodatkowe typy przywiązania
zdezorganizowanego: zdezorganizowane zbliżenie oraz zdezorganizowane
unikanie. Matki dzieci charakteryzujących się pierwszym z nich nie
angażują się w relację z dzieckiem. Są wycofane, bezradne i
przestraszone - nie stanowią dla niego oparcia. Dlatego też dziecko
szukając kontaktu próbuje zwrócić na siebie uwagę zamierając
przejawiając różne zdezorganizowane zachowania. Matki dzieci o typie
przywiązania „zdezorganizowane unikanie” charakteryzuje sprzeczność –
poszukują i odtrącają uwagę dziecka – a także okazywana wrogość i
centralizacja uwagi na własnej osobie podczas tworzenia więzi.
Oprócz opisanego powyżej wpływu stylu przywiązania na sferę emocjonalną
dzieci, „w licznych badaniach empirycznych zaobserwowano także
znaczące różnice w funkcjonowaniu systemu poznawczego, zwłaszcza w
zakresie pamięci i uwagi”
Badania Mary Main
Wielce istotnymi okazały się badania podłużne Mary Main, która
wprowadziła Wywiad Przywiązania Dorosłych. Przy pomocy tej metody
badała sposób, w jaki ludzie relacjonują wydarzenia ze swojego
dzieciństwa, co z kolei pozwoliło jej ocenić obecny dominujący „stan
umysłu dotyczący przywiązania”. Na podstawie odpowiedzi udzielanych na
coraz bardziej szczegółowe pytania dotyczące relacji z matką Mary Main
odkryła, iż „klasyfikacje wyłonione w procedurze Nieznanej Sytuacji
okazały się prognostykiem rezultatów uzyskiwanych przez dorosłych w
Wywiadzie Przywiązania Dorosłych”7 Badaczka wyróżniła cztery stany
umysłu dorosłego dotyczące przywiązania odpowiadające różnym
zachowaniom niemowląt w procedurze Nieznanej Sytuacji.
Autonomiczny stan umysłu cechuje gotowość do współpracy, obiektywny
stosunek do przeszłych wydarzeń, przypisywanie istotnej wagi do
przywiązania, spójność oceny i relacji doświadczenia związanego z przywiązaniem, a także wyrażanie emocji
adekwatnych do treści. Typ ten odpowiada zachowaniu dziecka o
bezpiecznym typie przywiązania.
Następnym wyróżnionym typem stanu umysłu dorosłego jest typ
zdystansowany. Charakteryzuje się niespójnością. Osoba taka nie
dopuszcza doznań związanych z relacją z matką, a także normalizuje
wspomnienia, używając ogólników. Ta cenzura emocji związanych z
przywiązaniem przejawia się również brakiem wspomnień weryfikujących
wizję więzi z matką. Wiąże się to z unikającym typem przywiązania.
Następnym, również niespójnym typem opisanym przez Mary Main jest
zaabsorbowany typ stany umysłu dorosłego. Cechuje go przytłoczenie
przez skojarzenia dotyczące nieprzyjemnych doświadczeń z dzieciństwa.
Skutkuje to biernością lub lękiem, tworzeniem długich nieskładnych zdań
podczas udzielania odpowiedzi oraz brakiem precyzji w wyrażaniu
wspomnień. Odpowiednikiem jest ambiwalentny typ przywiązania.
Zdezorganizowany/zmagający się z nierozwiązanym doświadczeniem urazu
typ to ostatni z wyróżnionych typów stanu umysłu dorosłego dotyczących
przywiązania. Wyróżnia go nagły brak logiki wypowiedzi podczas rozmowy
na temat doświadczeń związanych ze stratą lub cierpieniem. Przykładowym
zachowaniem takiej osoby jest niespodziewane zamilknięcie lub
głoszenie abstrakcyjnych stwierdzeń. Co istotne jednostka taka wpisuje
się w jedną z opisanych wcześniej kategorii. Typ ten odpowiada
zdezorganizowanemu typowi przywiązania.
Te istotne czynniki dotyczące struktury wypowiedzi i analiza skupiająca
się na sposobie opowiadania mają istotny wkład w praktyce
terapeutycznej
Typy przywiązania a funkcjonowanie społeczne w życiu dorosłym
W oparciu o wyróżnione przez Mary Ainsworth 3 typy przywiązania
przeprowadzono także badania dotyczące ich wpływu na funkcjonowanie
jednostki w społeczeństwie i w związkach romantycznych. Zgodnie z
głównymi założeniami określonymi przez Hazana i Shavera w związkach
zawieranych przez osoby dorosłe ich relacje napędzane są tym samym
systemem biologicznym, co w więzi matki z dzieckiem. W tym wypadku to
partner jest „bezpieczną bazą”, a relacja ta u którego podłoża leży
empatia działa obustronnie.
Przywiązanie w dzieciństwie jako prototyp relacji społecznych może
wskazywać na charakter innych, późniejszych związków międzyosobowych.
Osoby cechujące się bezpiecznym typem przywiązania potrafią czerpać
satysfakcję ze związku i mają poczucie intymności, bliskości oraz
bezpieczeństwa. Lepiej pamiętają dobre momentu związku oraz bardziej
ufają swojemu partnerowi. W sytuacjach problemowych potrafią zastosować
różne, skuteczne metody ich rozwiązania. Ponadto w relacjach
społecznych osoby te są spontaniczne, szczere i otwarte. Potrafią
nawiązywać trwałe związki, choć są one utrzymywane za wszelką cenę.
Osoby o ambiwalentnym typie przywiązania często zachłannie pożądają
związku – są przewrażliwione na punkcie swojej atrakcyjności i ilości
okazywanych przez partnera uczuć. Przytłaczają ich wydarzenia z
dzieciństwa, w których często to oni musieli się opiekować matką. Co
więcej osoby takie cechuje niestabilność emocjonalna, mała ciekawość
poznawcza oraz reakcje nieadekwatne do sytuacji. Relacja taka jest
bardziej opiekuńcza niż seksualna. Koncentruje się na uzyskaniu
bezpieczeństwa.
U osób o unikającym typie przywiązania charakteryzują się brakiem
zaufania do ludzi oraz lękiem zarówno przed intymnością jak i
samotnością. Cechuje je także promiskuityzm seksualny i skłonność do
egocentryzmu. Często przejawiają agresję czy gniew oraz chęć kontroli
nad partnerem z którym rzadko wiążą się bliżej. W sytuacjach
konfliktowych ich metody radzenia sobie są nieefektywne, co często
wiąże się z idealizowaniem doświadczeń.
4.PRÓBA KONCEPTUALIZACJI
Za podstawę konceptualizacji relacji między artystą, a jego matką mogą
służyć jego biografia oraz opis więzi z matką zawarty w jego twórczości
i sposób tego opisu. W interpretacji zebranych materiałów należy
przede wszystkim odnieść się do wniosków wyciągniętych przez Mary Main i
kontynuatorów jej badań.
Analizując życie Tupac’a i jego kontakt z matką nie da się przypisać
jego przypadku do jednego i tylko jednego wzorca przywiązania.
Najbliższym typem przywiązania, którego charakterystyka pokrywa się z
osobowością artysty jest typ o charakterze unikowym. Duży wpływ na
relację przywiązania pomiędzy Afeni, a jej synem z pewnością miały
takie czynniki jak ubóstwo, częste przeprowadzki, brak stabilizacji
finansowej Afeni, które powodowały, że kontakt fizyczny pomiędzy matką,
a dzieckiem był często niemożliwy. Ponadto Afeni nadal była działaczką
organizacji Czarnych Panter. Działalność ta zmuszała ją do oddalania
się od dziecka, zaburzając tym samym więź z synem. Badając życie
Tupac’a dostrzec można w nim dziecko o unikowym typie przywiązania,
które z powodu braku dostępu fizycznego i emocjonalnego do matki, przez
długi czas jej nieobecności zaczyna się wycofywać stawiając na
eksplorację otoczenia. Dowodem na brak bezpośredniego wyrażania emocji w
stosunku do matki przez Tupac’a są jego słowa na temat własnej osoby.
„Jako dziecko byłem cichy i zamknięty w sobie. Dużo czytałem, pisałem
wiersze, prowadziłem pamiętnik.”1 Brak poczucia bezpieczeństwa w
relacji z matką wytworzył w artyście kolejną unikową cechę jaką jest
brak pewności siebie. „Im bardziej przelewał swą duszę w teksty
utworów, tym bardziej brakowało mu przekonania o własnej wartości. Tym
bardziej uważał, że nie zasługuje na podziw, który go otaczał. W głębi
Tupac nie czuł się nikim wybitnym – Jada Smith” Kolejną cechą
świadczącą o unikowym charakterze artysty jest fakt, że dzieci unikowe
są często spostrzegane jako aroganckie i zbuntowane. Te dwie cechy
idealnie opisują Tupac’a i jego twórczość. W wieku młodzieńczym Tupac
eksplorację świata postawił nad relację z matką, początkowo przebywając po za domem, a następnie wyprowadzając się z
powodu niedostępności emocjonalnej uzależnionej od substancji
psychoaktywnych matki. Dowodem na unikowy charakter artysty, są jego
wypowiedzi na temat matki i ich relacji już jako człowiek starszy. Mimo
ciężkiego dzieciństwa wypowiada się w sposób pozytywny: „Moja mama
jest świetna. Początkowo buntowałem się przeciwko matce, ponieważ z
powodu jej zaangażowania w Czarnych Panterach nie spędzaliśmy wspólnie
zbyt wiele czasu.”3 Trudnym do zakwalifikowania w ryzach wzorców
przywiązania jest jeden ze sposobów wychowawczych Afeni. Nie
pozostawiała swojego dziecka w jakiejkolwiek nieświadomości. „Według
tych reguł, zaniechanie bariery poznawczej między rodzicem a dzieckiem
burzy mit o nieomylności dorosłych, podstawowy filar kształtowania ego,
prowadzący do wiary w ludzkość”4 Ale i w tym wypadku Tupac, podkreśla
swoją unikową osobowość, doszukując się pozytywnych aspektów
idealizując zachowanie matki. „Dzięki temu byłem lepiej przygotowany do
życia niż ktoś wychowany w Disneylandzie, wierzący w Świętego Mikołaja
roznoszącego prezenty”5. Z racji, że Afeni była jedynym opiekunem
Tupac’a gdyż wychowywał się bez ojca, nie można stwierdzić, że cechował
się on całkowitym charakterem unikowym i odrzucał relację z matką.
Rozwój kariery artystycznej pozwolił artyście na wiarę we własne
możliwości. W taki sposób artysta wypowiada się na temat własnej
twórczości: „We wszystkich moich utworach mówię o bólu. To właśnie on
ukształtował mnie takim, jakim jestem; to on spowodował, że zachowuje
się w taki, a nie inny sposób. Wszystko opiera się na bólu, którego
doznałem w dzieciństwie.”6 W celu odnalezienia większej ilości
informacji na temat relacji między Afeni a Tupac’iem, przeanalizujmy
jego twórczość. Utwór „Dear Mama” pochodzący z płyty „Me Against The
Word” (1995) jest zadedykowany matce, Afeni.
And even though we had different daddy's, the same drama
When things went wrong we'd blame mama
(Mimo to że mieliśmy różnych ojców
To jak coś źle poszło to winiliśmy mamę)
Ten fragment utworu, może być przykładem, że Tupac jako dziecko miał
charakter unikowy, obwiniający i krytykujący swoją matkę. Natomiast
następne fragmenty przedstawiają Afeni w „pozytywnym świetle”, która w życiu 24 letniego Tupac’a sugeruje wzór przywiązania o poczuciu bezpieczeństwa.
I finally understand For a woman it ain't easy tryin to raise a man
You always was committed
(W końcu zrozumiałem że to nie jest łatwe
Dla kobiety wychować mężczyznę
Ale ty zawszę się poświęcałaś)
Cause when I was low you was there for me
And never left me alone because you cared for me
(Bo kiedy byłem załamany ty zawsze byłaś przy mnie
Nigdy nie zostawiłaś mnie samego bo ci na mnie zależało)
And all my childhood memories
Are full of all the sweet things you did for me
(I wszystkie moje wspomnienia z dzieciństwa
Są pełne słodkich rzeczy które dla mnie zrobiłaś)
Wersy świadczące o wzorcu przywiązania z poczuciem bezpieczeństwa ze
strony dziecka, równie dobrze mogą być przykładem idealizowania swojej
matki przez zdystansowaną osobę, następstwo relacji przywiązania o
charakterze unikowym. Ponadto można doszukiwać się oddziaływania
przywiązania z matką jako prototypu relacji społecznych w późniejszych
interakcjach międzyludzkich. Twórczość jak i bezpośrednie zachowanie
Tupac’a w dużym stopniu przejawiają gniew i agresję. W swoich utworach
muzycznych także odwołuje się do braku zaufania do kogokolwiek.
Nieufność oraz objawy agresji są cechami charakteryzującymi ludzi
dorosłych, których zakwalifikowano jako unikowych w relacji
przywiązania z obiektem w okresie dzieciństwa.
5. WNIOSKI
Powyższa praca opisująca przypadek artysty muzyki Rap – Tupac`a Amaru
Shakur`a - jest próbą klasyfikacji typu jego relacji z matką na
podstawie sposobu jej opisu w dorosłym życiu muzyka. Ponadto celem pracy
było wykazanie oddziaływania doświadczeń związanych z obiektem
przywiązania na osobowość i funkcjonowanie artysty. Niezaprzeczalnym
faktem jest to, że doświadczenia przywiązaniowe w okresie dzieciństwa w
dużym stopniu są wzorcem do tworzenia mechanizmów przywiązania
jednostki z innymi ludźmi w wieku dorosłym oraz do kreowania
konkretnych cech osobowości.
Analiza biografii oraz twórczości artysty pozwala stwierdzić, iż
relacja pomiędzy Tupac’iem a jego matką nie cechowała się poczuciem
bezpieczeństwa dziecka. Jego ogólnikowe opisy więzi z matką, która była
przez niego wyraźnie idealizowana min. w tekstach utworów, mogą
wskazywać na unikowy typ przywiązania. Wyrażanie uczuć w sposób
niebezpośredni w postaci utworów i wierszy także sugeruje unikowy typ
przywiązania. Ponadto danego typu przywiązania można doszukiwać się w
jego agresywnej postawie i buntowniczym gniewie wyrażanym w utworach
muzycznych.
Mimo wielu cech, wskazujących na unikowy typ przywiązania, jak to
określa Wallin „istota ludzka jest zbyt złożona, aby można ją było
wyczerpująco opisać za pomocą jednego określenia: „cechująca się
poczuciem bezpieczeństwa”, „zdystansowana”, „zaabsorbowana” czy
zmagająca się z nierozwiązanym doświadczeniem urazu”. Stąd też ciężko
określić charakter więzi Tupac’a Amaru Shakur’a jako jednoznacznie
unikowy.
BIBLIOGRAFIA
1. Bowlby, J. (2007). Przywiązanie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
2. Dyson, M. (2003). Krzyczcie, jeśli mnie słyszycie, Poznań: KAGRA
3. Hoye, J., Ali, K. (2005). Tupac: zmartwychwstanie 1971-1996, Poznań: KAGRA
4. Jackowska, E. (2008). Niesprawność emocjonalno - społeczna w
aspekcie etiologicznym (wybrane zagadnienia). Nasze Forum Kwartalnik
Pedagogiczno-Terapeutyczny nr 3-4 (s. 11-18), Zielona Góra
5. Kozińska, B. (2006). Typ przywiązania a zdrowie psychiczne. Psychoterapia nr 3 (s. 5-20), Kraków; PTP
6. Marczak, M. (2011). Styl przywiązania a relacje społeczne w dorosłości. Remedium nr 2 (s. 30 - 31), Warszawa; PARPA i ETOH
7. Nowotnik, A. (2011). Styl przywiązania a przebieg procesów poznawczych. Remedium nr 9 (s. 8 - 9), Warszawa; PARPA i ETOH
8. Wallin, D.J. (2011). Przywiązanie w psychoterapii, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
AUTORZY:
Zulu Kuki
K.Witko
Szczecin 2012
0 komentarze:
Publikowanie komentarza